“โตนงาช้าง”

เรื่อง และ ภาพ

เพชรภูมิ กสุรพ

Nikon F 501 เลนส์ Nikon 35-70 3.3-4.5 AF ฟิล์ม Fujichrome Velvia 50 ค่ารูรับแสง 8 ชดเชยแสง -0.5 สตอป ความไวแสง 50

ในช่วงสงกรานต์

ตอนนั้น TU Photo ได้ไปจัดค่ายเล็กที่ทับลาน แต่ด้วยความที่ไปไม่ได้เพราะติดทำบุญรับปี ประเพณีเก่าแก่ประจำหมู่บ้านที่จะจัดในทุกแรม 1 ค่ำ เดือน 5 ในเมื่อไม่ได้ไป จึงต้องหาอะไรมาทดแทน คือ การเที่ยวหาดใหญ่

หาดใหญ่ เมืองหลวงของภาคใต้เป็นแหล่งการค้าสำคัญ ทว่า หาดทรายขนาดใหญ่ริมคลองอู่ตะเภาซึ่งเป็นที่มาของชื่อ กลับไม่ได้เป็นสถานที่ท่องเที่ยวธรรมชาตินิยมของที่นี่ แต่เป็นน้ำตกต่างหากที่ชูธรรมชาติจนสร้างเม็ดเงินให้กับเมืองนี้

น้ำตกสวยและใหญ่อันดับต้น ๆ ในภาคใต้ อย่างโตนงาช้างก็เป็นหัวใจหลัก ๆ ของแหล่งท่องเที่ยวเชิงธรรมชาติของหาดใหญ่

โตน ในภาษาไทแปลว่าน้ำตก ดังนั้น โตนงาช้าง หมายถึงน้ำตกไหลยาวลงมาและสวยงามเหมือนงาช้างที่ทรงพลัง อุทยานน้ำตกโตนงาช้างไม่ได้ครอบคลุมน้ำตกแห่งนี้เท่านั้น แต่ยังยาวไปถึงจังหวัดสตูล โดยที่มีน้ำตกสวยงามในเครืออุทยานนี้อย่างน้ำตกปาหนัน

นอกจากความงามที่ทำให้นักท่องเที่ยวชาวไทยและมาเลเซียต่างหลงไหลจนมาสัมผัสความชุ่มชื้นแล้ว น้ำตกแห่งนี้ยังให้ชีวิตแก่ชาวสงขลาและลุ่มน้ำทะเลสาบสงขลาอีกด้วย น้ำเขาที่ไหลรินลงมาต่างทยอยบรรจบกับคลองสายใหญ่อย่างอู่ตะเภา คลองที่มีจุดเริ่มต้นจากปาดังเบซา ก่อนไหลออกทะเลสาบสงขลา

น้ำที่ไหลเย็นทำให้หลากหลายชีวิตเกิดการพึ่งพาต่อสิ่งนี้ สมเสร็จก็เป็นหนึ่งในสัตว์ที่ดื่มกินน้ำจากโตนงาช้าง เมื่ออุทยานเปิดให้นักท่องเที่ยวเข้ามาหลังจากเหตุการณ์คอมมิวนิสต์สงบลง ทำให้สมเสร็จต้องหนีผู้คนที่ทะลักเข้ามาไปอยู่บนป่าและเขาลึกกว่าที่คนนับร้อยจะเข้าไป กรณีดังกล่าวพบได้หลายสถานที่ท่องเที่ยวเชิงธรรมชาติ เช่น ม่อนจอม ภูหินร่องกล้า เป็นต้น แม้จะดูเป็นเรื่องธรรมดา แต่การที่ยิ่งเข้าไปหรือบุกรุกเพื่อทำมาหากิน อาจทำให้ธรรมชาติเปลี่ยนแปลง สิ่งที่สำคัญอย่างหนึ่งในการอยู่ร่วมกันกับธรรมชาติ คือ การให้เกียรติ เพียงแค่ไม่สร้างขยะหรือมลพิษก็สามารถทำได้ในหมู่นักท่องเที่ยวแล้ว หากเป็นชาวบ้านไปถางพงเพื่อธรรมมากิน ก็ต้องหาวิธีอนุรักษ์เพื่อที่จะอยู่และใช้ทรัพยากรเหล่านี้ไปนาน ๆ ซึ่งแต่ละชุมชนก็มีวิธีการอนุรักษณ์ต่างกัน เช่น การบวชป่า เป็นต้น

ทุกวันนี้ป่าไม้เริ่มเปลี่ยนแปลงไปตามจำนวนประชากรมนุษย์ น้ำตกโตนงาช้างเองก็ได้รับผลกระทบนี้เช่นกัน ความท้าทายดังกล่าวเริ่มทำให้ชุมชนและโรงเรียนเห็นปัญหาและเกิดการอนุรักษ์ขึ้น ความหวงแหนต่อสิ่งแวดล้อมถือเป็นสำนึกอย่างหนึ่งที่ต้องรับผิดชอบร่วมกัน เพราะเราใช้ทรัพยากรจากธรรมชาติ ก็ต้องทดแทนและดูแลด้วย เพื่อที่เราจะได้ใช้ ได้ชม และ ได้เล่นน้ำตกนี้ไปอีกนานแสนนาน